11 feb 2022

Digitale toegankelijkheid en webdesign: onze expert aan het woord

Steven
✍️ Blog
9 min. leestijd

Sjors van Elst, lead designer bij Social Brothers weet als UX designer alles van digitale toegankelijkheid en design.

Als webdesigner is het mijn taak om na te gaan of een website digitaal toegankelijk is. Dat is belangrijk, omdat 20% van de Nederlandse bevolking behoefte heeft aan duidelijkere en betere websites. Kun je klikken zonder muis? Kan er op meerdere manieren genavigeerd worden, bijvoorbeeld via footer, zoekbalk en breadcrumbs? Is er voldoende kleurcontrast? Is het lettertype groot genoeg en kun je zonder problemen tot 200% schalen? Kan de website probleemloos gebruikt worden met hulpprogramma’s en hulpapparatuur?

Als specialist in digitale toegankelijkheid en design kan ik voor een groot deel voorzien of een website geschikt is voor groepen die problemen hebben met de online wereld. Het gaat dan om mensen met een visuele beperking, een auditieve beperking of een motorische beperking. Maar ook om minderbegaafden, laaggeletterden en mensen met dyslexie. De doelgroep zelf is echter de beste tester van digitaal toegankelijk webdesign. 

Digitoegankelijkheid en UX Design

In principe heeft digitoegankelijk design veel overeenkomsten met UX design: het gaat allebei om ontwerpen met het oog op de best mogelijke gebruikerservaring. Digitoegankelijk design gaat wel verder dan UX design. Mensen die niet ervaren hoe het is om een trillende hand te hebben, zullen knoppen altijd te klein maken of te dicht op elkaar plaatsen. Daarom is het belangrijk om specifiek vanuit deze doelgroep naar webdesign te kijken.

Wat daarbij kan helpen zijn user stories van mensen die een beperking hebben, zoals: ‘Als website-bezoeker wil ik dat de taal van de site is aangegeven, zodat mijn schermlezer in de juiste taal voorleest.’

Het is ook belangrijk om een goed beeld te hebben van de beperkingen en wat dit betekent voor een website. Daarvoor maak ik onder andere gebruik van de Funkify Disablity Simulator. Dat is een plug-in van Google Chrome waarmee je kan ervaren hoe het is om met een bepaalde beperking een website te gebruiken.

Verder is het belangrijk om te testen en te blijven testen. Dat kan met deze doelgroep pas als de website helemaal af. Je kan niet met een paper prototype of wireframe aan de slag, onder andere omdat schermlezers en brailletoetsenborden hier niet op werken. Dat er pas in de laatste fase met de doelgroep getest kan worden, maakt het des te belangrijk dat designers goed kunnen voorzien wat wel en niet werkt voor deze doelgroep.

Digitale toegankelijkheid in concrete vorm

Digitoegankelijk design hebben we toegepast bij SiR Intergov. Deze instelling biedt start-ups, scale-ups en MKB-bedrijven de mogelijkheid om innovatieve oplossingen voor te dragen binnen overheidsorganen. Omdat SiR Intergov een overheidsinstelling is, zijn ze verplicht te voldoen aan niveau AA van de WCAG-richtlijnen. We hebben hier ingezet op alle algemene zaken als voldoende kleurcontrasts, grootte van het font, grootte van knoppen enzovoort.

Maar we werken nu ook voor Eyescan, een ooglaserkliniek. Op de website komen natuurlijk veel mensen met visuele beperkingen zoals staar. Dan is het belangrijk om hier extra aandacht aan te besteden in het design en daarbij gaan we verder dan wat de richtlijnen voorschrijven. Dat een website aan de richtlijnen voldoet betekent namelijk niet altijd dat de gebruiker er goed mee overweg kan.

De waarde van de digitoegankelijkheidsverklaring

Dat een website is goedgekeurd wil helaas niet altijd zeggen dat een website inderdaad digitaal toegankelijk is. Er wordt gekeken naar een aantal criteria, bijvoorbeeld of alle links uniek zijn en er geen flitsende onderdelen zijn. Maar een onlogische website waar de gebruiker in vastloopt, krijgt nog steeds het keurmerk. Voor dit soort zaken is testen met de doelgroep veel belangrijker dan de richtlijnen.

Het keurmerk is uiteraard wel een goede eerste stap, omdat het mensen bewust maakt van het probleem. En het geeft mensen met een beperking een opening om aandacht te vragen voor de problemen waar ze online tegenaan lopen. Overheidswebsites moeten namelijk een toegankelijkheidsverklaring online hebben staan met een contactpersoon erbij. Je weet dan wel waar je naartoe kan bij problemen rondom de digitale toegankelijkheid van bijvoorbeeld de website van je gemeente.

Alle overheidsinstanties hebben nu een digitoegankelijkheidsverklaring, maar daar mag ook in staan op welke vlakken ze nog willen verbeteren. Er is dus ook bij de overheid nog heel veel winst te behalen. De overheid heeft zoveel websites: het kan simpelweg niet dat die nu allemaal in orde zijn. In principe kan je als instantie zeggen: we moeten alles nog verbeteren en dan is de website officieel digitaal toegankelijk. Je moet dat dan wel binnen bepaalde tijd opgelost hebben en dat wordt ook gecontroleerd.

Samenwerking development

Bij Social Brothers gaan design en development naast elkaar en hand in hand. Hierdoor kunnen we snel problemen inzien en oplossen. Daarnaast hoeft digitale toegankelijkheid niet altijd zichtbaar te zijn in het design.

Denk bijvoorbeeld aan knoppen als ‘lees meer’. Om deze knoppen duidelijk te maken voor iemand met een schermlezer is het belangrijk dat je ook aangeeft waarover je meer gaat lezen als je op de knop drukt. Maar dit hoeft niet noodzakelijk op de knop te staan. Je kan dit als het ware verstoppen in de code, waardoor het wel voorgelezen wordt, maar niet zichtbaar is. Dit soort oplossingen maken een goede samenwerking tussen developers en designers extra belangrijk. Lees hier meer over digitoegankelijk development.

Digitale toegankelijkheid in de toekomst

Vroeger kwamen mensen bij ons om een website te laten maken die ook geschikt is voor mobiel gebruik. Nu vraagt niemand dat meer, omdat het als vanzelfsprekend wordt beschouwd dat een website geschikt is voor mobiel. Ik denk dat het met digitaal toegankelijke websites dezelfde kant opgaat. Over vijf jaar komen mensen vragen om een digitoegankelijke website te ontwerpen en over tien jaar is het de standaard.

Om dat te bereiken denk ik dat het nodig is dat elk bedrijf een adviseur digitale toegankelijkheid heeft. Die let dan op de toegankelijkheid van websites, app en pdf’s, maar zet zich ook in om awareness over het onderwerp te creëren. Dit is natuurlijk belangrijk voor elk bedrijf, maar vooral voor bedrijven de content, documenten en websites beheren.

Meer weten of meedenken?

Wil je meer weten over digitale toegankelijkheid? Lees dan ook onze blog Wat is digitoegankelijkheid? Of download onze whitepaper voor nog meer informatie. Of doe de scan om te ontdekken hoe digitoegankelijk jouw website is.

Behoor je tot de 20% van de bevolking die behoefte heeft aan toegankelijkere websites? Dan horen we graag van jou waar je tegenaan loopt. Neem contact op via [email protected] om met ons in gesprek te gaan.

Steven Founder[email protected]06-20413957
Ik doe aanWhatsApp

Geïnspireerd? De volgende onderwerpen zijn aanbod gekomen

UX Design
Toon alle inspiratie